Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΩ) είναι μια ομάδα συμπτωμάτων, με διάφορες διαβαθμίσεις στην εκδήλωσή τους, που σχετίζονται με ωοθηκική δυσλειτουργία. Αυτό δημιουργεί την πολυπλοκότητα και την δυσκολία τόσο στην αιτιολογική όσο και στην θεραπευτική του προσέγγιση.
ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ
Το ΣΠΩ είναι η συχνότερη ορμονική πάθηση της σύγχρονης γυναίκας. Υπολογίζεται ότι περίπου μία στις δεκαπέντε Ελληνίδες μεταξύ 20 – 40 ετών έχει το σύνδρομο, ενώ μία στις τρεις γυναίκες εμφανίζει τουλάχιστον ένα από τα ορμονικά συμπτώματα που παραπέμπουν σε αυτό! Είναι σημαντική, λοιπόν, η ενημέρωση τόσο για τα συμπτώματα όσο και για την αντιμετώπισή τους.
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ
Η επιστημονική κοινότητα έχει αποδεχτεί ότι όταν μία γυναίκα παρουσιάζει δύο από τα τρία παρακάτω συμπτώματα τότε μπαίνει η διάγνωση « σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών»
- Πολυκυστική μορφολογία των ωοθηκών τεκμηριωμένη με υπερηχογραφικά κριτήρια.
- Διαταραχές εμμηνορρυσίας (όλιγο ή και ανωοθυλακιορρηξία)
- Υπερανδρογοναιμία ( Ακμή ή και υπερτρίχωση προσώπου, θώρακα, κοιλιάς, μηρών αλλά και υπερανδρογοναιμία βιοχημικά τεκμηριωμένη)
Αυτά τα συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν σε μία γυναίκα και δευτεροπαθώς λόγω διαφόρων άλλων αιτίων όπως ο υποθυρεοειδισμός, το σύνδρομο της συγγενούς υπερπλασίας των επινεφριδίων και άλλες πιο σπάνιες παθήσεις όπως οι υπερανδρογονικοί όγκοι, όγκοι δηλαδή που παράγουν ανδρογόνα και προκαλούν παραγωγή ανδρογόνων είτε από τις ωοθήκες είτε από τα επινεφρίδια. Όλες αυτές οι οντότητες θα πρέπει να αποκλειστούν πριν ο γιατρός σας θέσει τη διάγνωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
Τα νεότερα δεδομένα γύρω από τη μυστηριώδη αυτή πάθηση, το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ), έχουν πια οδηγήσει όλο και περισσότερες γυναίκες στην αναζήτηση ιατρικής συμβουλής και καθοδήγησης. Πέρα από τις ανεπιθύμητες αλλαγές που μπορεί να προκαλεί στην εμφάνιση (αυξημένη τριχοφυΐα, αυξημένο βάρος, ακμή),στην ορμονική λειτουργία (καθυστέρηση ή απώλεια περιόδου) και στη γονιμότητα της γυναίκας (δυσκολία επίτευξης εγκυμοσύνης),είναι πλέον ξεκάθαρο πως μπορεί επίσης να σχετίζεται με προβλήματα υγείας στο απώτερο μέλλον.
Ο ρόλος του ειδικού έχει πια επεκταθεί στο να συμπεριλάβει, εκτός από την προσωρινή ρύθμιση της ορμονικής ανισορροπίας που προκαλείται από το ΣΠΩ, την κατάστρωση ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου παρακολούθησης, πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης των πιο σοβαρών και απώτερων επιπλοκών που απορρέουν από αυτό. Τα κλασικά ενοχλήματα είναι η καθυστέρηση ή η παντελής έλλειψη περιόδου, η αυξημένη τριχοφυΐα, η ακμή, η αύξηση βάρους ή η δυσκολία απώλειας βάρους και προβλήματα γονιμότητας. Άλλες γυναίκες θα βρουν ότι έχουν πολυκυστικές ωοθήκες ύστερα από υπερηχογράφημα γεννητικών οργάνων που έκαναν με κάποια άλλη ιατρική ένδειξη. Άλλες με ΣΠΩ ίσως έχουν παρατηρήσει πως αισθάνονται περίεργα μετά την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών, γεγονός που οι ίδιες αποδίδουν σε μικρές υπογλυκαιμίες. Δεν είναι καθόλου σπάνιο μια γυναίκα να παραπονιέται για συνδυασμό των προαναφερθέντων συμπτωμάτων. Από την άλλη, δε σημαίνει ότι όλες οι γυναίκες με τα παραπάνω ενοχλήματα έχουν ΣΠΩ. Ορισμένες με καθυστέρηση στην περίοδο θα υποφέρουν από κάποια άλλη ορμονική πάθηση. Η ακμή και η αυξημένη τριχοφυΐα μπορεί να μην έχουν απόλυτα ορμονικό υπόβαθρο, ενώ οι αλλαγές στο σωματικό βάρος ίσως οφείλονται αποκλειστικά σε κακές διατροφικές συνήθειες.
Τέλος, ενώ περίπου μία στις τέσσερις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας έχει εικόνα πολυκυστικών ωοθηκών στο κολπικό υπερηχογράφημα, μόνο κάποιες από αυτές έχουν ορμονικά στίγματα που παραπέμπουν στο ΣΠΩ.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ
Η αιτία του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών είναι γονιδιακή – κληρονομική. Το ΣΠΩ στις διάφορες αιτιολογίες που περιλαμβάνει, επειδή είναι γονιδιακής προέλευσης και επειδή οι κοπέλες κουβαλάνε αυτό το γονίδιο σε όλη την διάρκεια της ζωής τους, ναι μεν εμφανίζεται ως γονιδιακή προδιάθεση, αλλά χειροτερεύει με την πάροδο των ετών. Και χειροτερεύει διότι υπεισέρχονται οι περιβαλλοντολογικοί παράγοντες που επηρεάζουν τον οργανισμό, και ένας πολύ απλός περιβαλλοντολογικός παράγοντας είναι η παχυσαρκία ,η αύξηση του βάρους. Ένας δεύτερος παράγοντας που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο είναι το είδος της τροφής. Γιατί μπορεί να είναι κανείς παχύσαρκος, αλλά να διατρέφεται με καλή μεσογειακή διατροφή. Αντιθέτως εάν διατρέφεται με το γνωστό junk food, εκεί έχει διαπιστωθεί παραγωγή ουσιών που μπορεί να επιβαρύνουν την εμφάνιση αυτού του συνδρόμου.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπευτική προσέγγιση του συνδρόμου είναι πολυπαραγοντική και εξατομικεύεται. Αυτό που εμείς ψάχνουμε στον ασθενή μας δεν είναι πάντα, αυτό που η ασθενής ζητάει από εμάς. Η ασθενής επιθυμεί να διορθώσει την υπερτρίχωση και την ακμή. Δεν ενδιαφέρεται για τον υπερανδρογονισμό και την μακροπρόθεσμη επίπτωση που μπορεί να κάνει η αυξημένη τεστοστερόνη στα αγγεία της. Η ασθενής ενδιαφέρεται για να έχει κύκλο, δεν ενδιαφέρεται σε πρώτη φάση αν θα κάνει παιδί αργότερα, και η ασθενής ενδιαφέρεται για την παχυσαρκία. Δεν έχει άμεση αντίληψη των βλαβών που θα προκληθούν σε αυτήν μετά από 10 έως 20 χρόνια εξ αιτίας του σακχαρώδους διαβήτη που μπορεί να αναπτύξει.
Πώς αντιμετωπίζονται.
Πάμε λοιπόν στην παχυσαρκία. Παχυσαρκία ή μεταβολικό σύνδρομο. Είναι απλό. Αλλαγή τρόπου ζωής. Αυτή η περίφημη υγιεινοδιαιτητική αγωγή που διαβάζετε στα διάφορα βιβλία. Εάν φροντίσουμε σε αυτές τις γυναίκες να επιμείνουμε να χάσουν βάρος , θα βελτιώσουμε την αντίσταση στην ινσουλίνη και έτσι μπορεί να διορθώσουμε σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό την κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Εάν μάλιστα στην ρύθμιση της διατροφής προσθέσουμε και άσκηση, τότε μπορεί να έχουμε πολύ μεγάλη βελτίωση. Eίναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η κατανάλωση καπνού επιδεινώνει την ινσουλινοαντοχή στις πολυκυστικές ωοθήκες, και βεβαίως χρειάζεται πολύ καλή ενημέρωση και εκπαίδευση της ασθενούς για να μην τρομοκρατηθεί και να ξέρει ότι είναι ένα πράγμα που θα την ακολουθεί συνέχεια στην ζωή της και κάτι με το οποίο πρέπει να ασχοληθεί σοβαρά και υπεύθυνα για να το θεραπεύσει. Μπορούμε σε αυτή την κατεύθυνση να χρησιμοποιήσουμε και φάρμακα ,ανάλογα με την περίπτωση.
Πάμε τώρα στο δεύτερο επίπεδο της θεραπείας μας. Πώς θα βοηθήσουμε τον δασυτριχισμό , την ακμή και τον υπερανδρογονισμό. Στόχος μας, η αναστολή παραγωγής ανδρογόνων από την ωοθήκη. Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε?!. Αν χρησιμοποιήσουμε αντισυλληπτικά ξεκουράζουμε την ωοθήκη , δεν δουλεύει η ωοθήκη.
Η αντισύλληψη φαίνεται ότι είναι ένας πολύ καλός τρόπος να προσεγγίσουμε θεραπευτικά το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών. Και αυτό γιατί τα αντισυλληπτικά ρυθμίζουν πρώτα πρώτα τον κύκλο της κοπέλας έτσι όπως τον θέλει η ίδια. Δεύτερον καταστέλλουν την ωοθηκική λειτουργία σε όσο χρονικό διάστημα τα δίνουμε, μειώνοντας την παραγωγή ανδρογόνων, άρα μειώνοντας και την υπερανδρογοναιμία. Τρίτον μειώνοντας την παραγωγή ανδρογόνων μειώνουν την ακμή και την τριχοφυΐα, αυξάνουν δε ταυτόχρονα την SHBG την σφαιρίνη η οποία δεσμεύει τα ανδρογόνα. Και τέταρτον και σημαντικότερο έχοντας την προγεστερόνη μέσα τους, προστατεύουν το ενδομήτριο.
Μην ξεχνάμε ότι αυτές οι κοπέλες επειδή δεν έχουν κανονικό κύκλο έχουν υψηλά επίπεδα οιστρογόνων μέσα στον οργανισμό τους, με αποτέλεσμα να έχουμε την εξής ωραία αντίφαση του να μην έχουν συχνό κύκλο, να έχουν αραιομηνόρροια, αλλά να έχουν ένα παχύ ενδομήτριο και έτσι να έρχονται συχνά σε μας για αποξέσεις ή να κινδυνεύουν με σοβαρή παθολογία του ενδομητρίου. Η προγεστερόνη των αντισυλληπτικών βοηθάει ιδιαίτερα στο να μειωθεί ο κίνδυνος παθολογίας στο ενδομήτριο.
Στην περίπτωση που έχουμε θέμα υπογονιμότητος λόγω της ανωορρηξίας χορηγούμε φάρμακα ωοθυλακιορρηκτικά ή η γυναίκα μπαίνει σε σχήματα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Συμπερασματικά, η σύγχρονη γυναίκα που έχει διαγνωστεί με πολυκυστικές ωοθήκες δε χρειάζεται πια να αποδέχεται τις ανεπιθύμητες αλλαγές που προκαλεί στο σώμα της το ιδιαίτερο ορμονικό της πρόβλημα. Δικαιούται να γνωρίζει και να δοκιμάζει τις διαθέσιμες θεραπείες που πιστεύει ότι της ταιριάζουν και δεν επιβαρύνουν την υγεία της. Δικαιούται επίσης να γνωρίζει με ποιον τρόπο το σύνδρομο επηρεάζει την ποιότητα της ζωής της στο παρόν, αλλά και στο απώτερο μέλλον.
Από την άλλη, ο ειδικός οφείλει, αφού θέσει με βεβαιότητα τη διάγνωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών, να παρέχει εξατομικευμένη συμβουλή στην κάθε γυναίκα.
Καλείται επίσης να συντονίσει τη διαχείριση των γυναικών με ορμονικά προβλήματα, χρησιμοποιώντας νέες, μονιμότερες και πιο «ολιστικές» μεθόδους, πολλές φορές με τη συνδρομή άλλων ειδικών (διατροφολόγου, δερματολόγου, ψυχολόγου κ.ά.). Με αυτόν τον τρόπο, η Ελληνίδα με πολυκυστικές ωοθήκες μπορεί να εξασφαλίσει καλύτερη εμφάνιση, γονιμότητα και γενικότερη ποιότητα ζωής.
Write a comment: